การถามค้านบางครั้งไม่จำต้องถามนำ

ผมแอบสังเกตพฤติกรรมมนุษย์โดยเฉพาะของพยานมาสักระยะหนึ่ง โดยเฉพาะในขณะที่พิจารณาคดีในชั้นศาลและนำมาปรับใช้สักระยะหนึ่งแล้ว หลายๆครั้งที่เราตั้งคำถามค้านเป็นคำถามนำโดยเป็นคำถามที่มีคำตอบอยู่ในตัวให้แก่พยานของคู่ความฝ่ายตรงข้าม อาทิเช่น "สัญญาตามเอกสารหมาย จ.10 ได้ทำกันที่บ้านของโจทก์ใช่มั้ย" ซึ่งเป็นคำถามที่มีคำตอบอยู่ในตัว และ ผู้ถามต้องการให้พยานตอบว่าสัญญาดังกล่าวทำกันขึ้นที่บ้านโจทก์ ผลปรากฏว่าในบ้างครั้งเสมือนเป็นการบอกใบ้ให้พยานคนดังกล่าว ตอบคำถามที่เป็นตรงกันข้ามกับประเด็นที่ต้องการ คือบ้างครั้งพยานที่มีการซักซ้อมมาดี หรือพยานบางคนที่มีความประสงค์จะเบิกความเบี่ยงเบนจากความเป็นจริง จะตอบคำถามตรงกันข้ามที่ได้ถามนำเอาไว้และผู้เขียนแิบสังเกตุว่าพยานมีความกดดันน้อย เนื่องจากผู้ถามค้านได้บอกใบ้คำตอบไปแล้วในตัว

แต่ผู้เขียนกลับสังเกตได้ได้หลายครั้งที่ เวลา ทนายความถามพยานของตนเอง ซึ่งหลักจะห้ามถามนำนั้น พยานกับงง สับสนและมีความกดดันมากกว่าที่จะต้องตอบในคำถามที่ไม่มีตัวเลือก

อาทิเช่น "สัญญาตามเอกสารหมาย จ.10 ได้ทำขึ้นที่ไหน" คำถามดังกล่าวมิได้มีคำตอบอยู่ในตัว บางครั้งพยานที่ไม่ได้รู้เห็นเหตุการณ์จริง พยานที่ซักซ้อมมา รวมทั้งพยานที่มีความประสงค์จะเบิกความบ่ายเบี่ยงจากความเป็นจริง จะเกิดความเครียดในคำถามลักษณะดังกล่าวมากกว่าเนื่องจาก ทนายความผู้ที่ถามค้าน ไม่ได้บอกใบ้คำตอบไว้ในตัว และจะสังเกตเห็นได้ว่ามักจะเกิดอากัปกริยาที่บ่งบอกถึงการมีพิรุธให้ผู้พิพากษาเห็นในขณะถามค้านและพิจารณาคดีได้

ผู้เขียนจึงลองปรับใช้คำถามในลักษณะดังกล่าว โดยเลือกคำถามที่ไม่ใช่ประเด็นสำคัญ ไม่ใช่ประเด็นชี้แพ้หรือชนะ แต่เป็นประเด็นรอง โดยถามค้านพยานโดยไม่มีคำตอบให้เลือก หลายครั้งประสบความสำเร็จ เนื่องจาก พยานมีความเครียดสะสมจะต้อง ตัดสินใจเลือกตอบคำถามเอง โดยจะพยายามยิงคำถามถี่ๆ ให้พยานเครียดจนล้า เสมือนกับเวลาชวกมวยแล้วค่อยๆชกคู่ต่อสู้จนหมดแรง ถือเป็นการค่อยๆซ้อมให้พยานนั้นหมดแรงและเบลอ แล้วจึงยิงประเด็นที่เป็นคำถามนำในประเด็นสำคัญที่แท้จริง แล้วค่อยตบตอนท้ายขณะที่พยานล้าและเบลอแล้ว เป็นคำถามนำ

ข้อความดังกล่าวเป็นความเห็นส่วนตัวและใช้ได้ในบางสถานการณ์และกับพยานบางคนครับ ที่สำคัญคำถามที่จะเลือกให้พยานตอบเองนั้นเป็นคำถามลักษณะปลายเปิดที่พยานจะอธิบายดังนั้นควรมีข้อมูลให้แน่ชัดก่อนว่าพยานที่เรากำลังจะถามนั้นเป็นพยานที่รู้เห็นเหตุการณ์จริงหรือเตรียมมาเพราะถ้าเป็นพยานที่รู้เห็นเหตุการณ์จริงแล้วก็อาจจะทำให้เบิกความมีน้ำหนักให้ศาลเชื่อมากกว่าเดิมก็เป็นได้ ลองเอาไปปรับใช้และแสดงความคิดเห็นกันได้ครับ

ภูดิท โทณผลิน

24/4/2562